O akcie notarialnym

Akt notarialny to najbardziej doniosła forma dokumentu urzędowego, który w Polsce może zostać sporządzany jedynie przez notariusza. W prawie polskim dla ważności wybranych typów umów i oświadczeń konieczne jest udokumentowanie ich w formie aktu notarialnego.

Kiedy wymagany jest akt notarialny?

Do najczęściej dokonywanych czynności prawnych wymagających formy aktu notarialnego należą umowy przenoszące własność nieruchomości, umowy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i oświadczenia o odrzuceniu spadku. Niemniej na życzenie stron notariusz może nadać formę aktu notarialnego także umowom i oświadczeniom, które, mimo że dla swojej ważności takiej formy nie wymagają, to mieszczą się w granicach prawa, czego przykładem mogą być testamenty.

Dobrowolność zawierania umów i oświadczeń

Cechą wspólną wszystkich aktów notarialnych, zarówno dokumentujących umowy, jak i oświadczenia, jest dobrowolność ich zawierania, ewentualnie składania. Notariusz czuwa nad tym, aby klienci biorący udział w akcie notarialnym działali w sposób w pełni świadomy i swobodny, jak też dba o zabezpieczenie ich praw, a także informuje o najistotniejszych skutkach prawnych podpisania danego aktu notarialnego.

Sporządzanie aktu notarialnego

Przy sporządzaniu aktu notarialnego notariusz kontroluje, czy są w nim zawarte wszystkie elementy niezbędne dla danego typu czynności prawnej. Zapewnia to pewność w obrocie prawnym co do prawidłowego i skutecznego załatwienia najistotniejszych spraw majątkowych, a w wielu sytuacjach także ważnych spraw osobistych.

Projekt i oryginał aktu notarialnego

Przygotowanie aktu notarialnego wymaga uprzedniego dostarczenia notariuszowi wskazanych przez niego dokumentów, które będą potwierdzały stan prawny oraz zawarte w akcie notarialnym oświadczenia stron. Po przedstawieniu dokumentów oraz ustaleniu szczegółów stanu faktycznego notariusz przygotowuje projekt aktu notarialnego. W zależności od stopnia skomplikowania sprawy, akt notarialny liczy zwykle od kilku do kilkunastu stron. Notariusz umawia się ze stronami na spotkanie, podczas którego przygotowany przez niego akt jest odczytywany w obecności wszystkich uczestników czynności prawnej oraz nanoszone są w jego treści ewentualne korekty. Następnie, gdy wszystkie strony są zgodne, podpisują wraz z notariuszem oryginał aktu notarialnego.

Podpisywanie aktu notarialnego

Akt notarialny jest odczytywany przez notariusza i podpisywany w kancelarii notarialnej, która zapewnia odpowiednie warunki do profesjonalnego dokonania czynności prawnych, a jedynie w wyjątkowych sytuacjach życiowych, gdy ze względów zdrowotnych stawiennictwo klienta u notariusza jest niemożliwe, notariusz może sporządzić akt notarialny w innym miejscu.

Przechowywanie aktu notarialnego

Klienci otrzymują wypisy aktu notarialnego, które mają moc prawną oryginału, natomiast podpisany przez klientów oryginał jest przechowywany w kancelarii notarialnej przez pierwsze 10 lat, a później, już w zbiorze aktów notarialnych oprawionych w tomy, zostaje przekazany do archiwum sądu rejonowego w mieście, w którego właściwości znajduje się kancelaria notarialna. Sprawia to, że niewątpliwym walorem aktu notarialnego jest utrwalenie umowy bądź oświadczenia, którym nie grozi zagubienie bądź zniszczenie, a w razie potrzeby strona może zamówić u notariusza, a później w sądzie rejonowym kolejne wypisy aktu notarialnego.

Cel aktu notarialnego

Akt notarialny, który jest efektem dobrej współpracy klientów z notariuszem, umożliwia jego uczestnikom dokonanie bezpiecznych transakcji, pozwala na zabezpieczenie swoich praw i roszczeń, uporządkowanie rozmaitych spraw majątkowych i osobistych, co w konsekwencji istotnie przyczynia się rozwiązania wielu problemów i do ogólnego dobrostanu.