Jak dokonać darowizny zgodnie z prawem?

Umowa darowizny jest umową jednostronnie zobowiązującą, konsensualną, nieodpłatną i kauzalną, w praktyce zaś – formą przeniesienia własności stosowaną w różnych okoliczność (między członkami rodziny, w celu wsparcia fundacji), na różną skalę, rodzącą wreszcie szereg skutków formalnych. Jak dokonać jej poprawnie?

Czym jest darowizna? Co kwalifikuje się jako darowizna?

Zgodnie z art. 888 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. W prostszych słowach oznacza to, że darowizna jest umową. Zawierają ją dwie strony – darczyńca, który świadczy, przenosi własność, i obdarowany, czyli ten, który w wyniku umowy zyskuje – a nie świadczy nic w zamian. Gdyby ta druga strona w ramach takiej umowy była zobowiązana do jakiegoś wzajemnego świadczenia, nie mielibyśmy do czynienia z umową darowizny. Obdarowany może być jednak zobowiązany do wykonania polecenia darczyńcy, a także do przekazania darowizny na określony cel.

Dodajmy przy tym, że Kodeks cywilny w art. 889 wprowadza wyłączenia dotyczące takich bezpłatnych świadczeń, które także nie kwalifikują się jako darowizna:

• gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami Kodeksu cywilnego;
• gdy ktoś zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte.

Jak poprawnie dokonać darowizny?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, darowizny powinny być dokonywane w formie aktu notarialnego – art. 890 Kodeksu cywilnego stanowi, że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednak ten sam artykuł wprowadza jednak wyjątek – jeżeli umowa darowizny została zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego, staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

W określonych przypadkach forma aktu notarialnego musi być zachowana bezwzględnie. Przykładowo, jest konieczna do przeniesienia prawa własności nieruchomości; jeżeli zatem darowizna miałaby dotyczyć nieruchomości, nie będzie ważna bez zachowania formy aktu notarialnego. Notariusz przy zawieraniu umowy darowizny wskaże te i inne istotne kwestie, dotyczące chociażby odpowiedzialności darczyńcy (w tym za wady przedmiotu darowizny), możliwość dokonania polecenia, odwołania darowizny, rażącej niewdzięczności obdarowanego, czy wreszcie kwestie podatkowe.

Poufność w zawodzie notariusza. Dlaczego jest tak ważna? Przeczytaj na naszym blogu